Birlikte yaşam canlılarda farklı şekillerde görülebilmektedir. Bu birliktelikler elde edilen fayda bakımından incelenebilmektedir, ilişki içindeki canlılar birbirinden fayda edebilir (mutualizm), ilişki içindeki bir canlı diğer canlıya zarar vermeden ondan bir fayda sağlayabilir(kommensalizm) veya bir canlı diğer canlının ocağına incir ağacı dikebilir buna da parazitik ilişki denir. Bu ilişki türleri farklı türler arasındaki ilişkiler bazında değerlendirilmektedir. Örnek vermek gerekirse incir ağacı ve incir arısı mutualist bir ilişki örneği, yırtıcılar ve akbabalar arasında kommensalist bir ilişki örneğiyken insan ve pire arasında ise parazitik bir ilişki örneği vardır. Bu örneklerde iki tarafında zarar gördüğü bir ilişki bulamazsınız. Neden olsun ki? İki tarafta zarar görüyor olsa bir yerden sonra bağ kopar ve ilişki sonlanır.
PEKİ pekiştirdiğimiz bu bilgileri sosyal hayatımıza uyarlayabilir miyiz? Bir bakkaldan ekmek aldınız, satıcı sizin ihtiyacınızı giderdi siz satıcıya belli bir ödeme yaptınız. Mutualist ilişki. Ekmek bayatladı çöpe attınız, mevcut ekonomide geçinemeyen bir vatandaş çöpten bayatlamış ekmeğinizi aldı. Kommensalist ilişki. Ekmek alırken belli bir miktar içinde yaşadığınız ülke kendine pay aldı ve sizi temsil ettiğini söylediği insanlara verdi… Neyse anladınız siz onu… Peki size ya İKİ TARAFINDA ZARAR GÖRDÜĞÜ bir ilişki olduğunu söyleseydim bunun doğal olduğunu düşünür müydünüz? Kulağa pek mantıklı gelmiyor değil mi? Şimdi son örneğime geçiyorum.
Hali hazırda bin bir türlü belayla uğraşan ülkenize, erkek çocuklarına dansöz kıyafeti giydirip onlara türlü cinsel saldırılarda bulunan ve bu onların kültürünün bir parçası olan bir başka bir etnik kökene mensup insan girmeye çalışıyor. Siz doğal olarak karşı çıkıyorsunuz. Sizi temsil ettiğini söyleyen bir grup insan stratejik hatta maddi çıkarlar karşılığında bunları ülkeye alıyor. Bazı gazeteciler, batıda yaşayan ve bu insanların kendilerine musallat olmasını istemeyen dostları tarafından fonlanıyor. Bazı insanlarda 3-5 kuruş için bu enikleri savunuyor. Bunların hepsi iki tarafa da kısa vadede fayda sağlıyor diyeceksiniz ve doğru da söylemiş olacaksınız ama asıl gözden kaçan grup daha tehlikeli.
HİÇBİR FAYDA ELDE ETMEDEN KENDİNE VE ÇEVRESİNE ZARAR VEREN İNSANLAR
Yukarıda bir görsel görüyor olmanız lazım. Görseli yeni sekmede açın veya şu (https://www.nature.com/articles/s41467-019-12227-0) linkten beşinci görsele kadar okuyun. Makaleyi okudunuz veya diliniz dönmedi, özetliyorum. Isı haritasıyla gösterilen şemamızın solunda muhafazakarlar ve solunda ise liberaller yer almakta. (Bunları bir ülke sağ ve sol olarak adlandırmakta, yanlış bir tanımlama ama o ülkenin insanıysanız o şekilde düşünebilirsiniz) Daireler 1 ve 16 olak içten dışa doğru sıralanmış, 1:Çekirdek aileniz 7: Ülkenizdeki insanlar 14: Evrendeki bütün canlılar 15: Evrendeki doğal olan her şey 16: BÜTÜN HERŞEY… İnsanlara soruyorlar KARDEŞİM SENİN ÖNCELĞİN NE? SEN NEYİ ÖN PLANDA TUTARAK DEĞERLERİNİ BELİRLEDİN? (tam olarak bu değil ama dediğim gibi özet geçiyorum) Efendim muhafazakarlar sınırı yakın arkadaşlarına çekerken o liboşlar uzay boşluğundaki taşı senin canından daha ön plana koyuyor. Başıboş sokak köpekleri sorunu ülkeniz de devam mı ediyor? Pitbul bacağınızı mı kopardı? Belli bir grup çocuklarınızın cinsel dokunulmazlığını mı ihlal ediyor? İŞTE BU GRUBUN ÇOKTA SKILLINDEYDİ. Dediğim gibi değerlerini uzay boşluğuna çekmiş bir insan ne sizin çocuğunuzu ne sizin ananızı önemser. Bunlar toplumdan soyutlanmış insanlardır. İçinde yaşadıkları topluma ve haliyle kendilerine zarar vermektedir. Yahu bunlar eğitilemezdir. Meczup bunlar meczup.
Peki çözüm ne?
Çözüm yok. Akıllı olanlar bu tımarhaneyi terk eder aklı yetmeyenler yanar.